Podcast #06 Jakie są najważniejsze dla Ciebie, praktyczne rozwiązania szwedzkiego prawa pracy?

Może pamiętasz, z drugiego odcinka mojego podcastu, jak doszło do tego, że Szwecja ma jeden z najlepszych dla pracowników modeli pracy, czyli svenska arbetsmodellen? A jeśli nie pamiętasz albo jeszcze go nie znasz, to zapraszam do posłuchania, odcinek drugi. Teraz zakładamy, że już wiesz jak to się stało i skąd ten dobrobyt, i dowiesz się, co w tym jest wartościowego dla Ciebie!

Najważniejsza jest umowa o pracę, czyli anställningsavtal, która może być na czas określony, maksymalnie do roku, najczęściej na pół albo na czas nieokreślony, czyli umowa na stałe. Potem masz prawo do bezpiecznego środowiska pracy, czyli arbetsmiljö co oznacza odpowiednio bezpieczne warunki pracy, dostęp do podstawowego zestawu pierwszej pomocy, ale też dobry klimat psychiczny. Prawo pracy reguluje kwestie odpowiedzialności przełożonych za pracowników i wytycza obszary delegowania odpowiedzialności bezpiecznego środowiska pracy. W dużym uproszczeniu: to prezeska czy dyrektor ma przekrojową odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy w firmie, ale deleguje je w dół, czyli do np. szefów działów i majstrów. Każdy z tych ludzi ma odpowiedzialność za stworzenie przyjaznego, sprzyjającego rozwojowi i dobremu wykonywaniu powierzonych zadań swoim podwładnym klimatu. I nie na podstawie widzimisię tylko ścisłych wytycznych. A „trivsel på arbetsplatsen” czyli dobra atmosfera w miejscu pracy jest jednym z wielu aspektów. Oprócz tego możesz chorować i dostawać za to zasiłek chorobowy, jak również masz prawo do płatnej opieki nad chorym dzieckiem. Należy Ci się co najmniej 25 dni urlopu rocznie, czasem dłuższego, to zależy od Twojego wieku i umowy centralnej wynegocjowanej przez Twojego pracodawcę ze związkami. Jeśli pracujesz na nocną zmianę, to Twój tydzień pracy wynosi 36 godzin, czyli o cztery krócej niż standardowo. Pracodawca musi zapewnić Ci odzież ochronną i sprzęt do pracy, jeśli specyfika Twojego zawodu tego wymaga. Już będąc w Szwecji szybko zorientujesz się, że szwedzki pracodawca nie oszczędza na odzieży ochronnej:nigdzie indziej nie widziałam tak ładnie ubranych robotników budowlanych czy stolarzy. A dziewczyny w tych zawodach mają damskie modele odzieży, ba, nawet skrzynki na narzędzia są dostępne w kolorowych wersjach! 

Zaczęłam od umowy o pracę a teraz o zakończeniu stosunku pracy. W Szwecji są tylko trzy sytuacje, kiedy pracodawca może zwolnić pracownika. Pierwszy powód to brak pracy, np. kiedy potrzeba siły roboczej gwałtownie spadnie. Drugi powód to tzw personliga skäl, czyli powody osobiste, stosowane np. przy notorycznym zaniedbywaniu przez osobę obowiązku pracy. Te dwa powody wymagają przestrzegania czasu wypowiedzenia. Jedyna sytuacja, która pozwala z miejsca wyrzucić człowieka z pracy to ciężkie niedopełnienie obowiązków, np. odmowa pracy albo praca pod wpływem narkotyków. Nie alkoholu, bo alkoholizm jest klasyfikowany jako choroba i na pracodawcy spoczywa ciężar rehabilitowania pracownika uzależnionego od alkoholu. Wszystkie trzy formy zwolnienia muszą być uzasadnione, a lokalny klub związkowy musi być poinformowany. 

I jeszcze o korzyściach w kwestii równouprawnienia w kontekście prawa pracy. Jest to indywidualne opodatkowanie: od 1971 roku pary małżeńskie składają osobne deklaracje podatkowe, co pozwala na przyznanie ewentualnego wsparcia na podstawie indywidualnych, a nie rodzinnych potrzeb. A do tego Szwecja proponuje najhojniejszy urlop rodzicielski na świecie.

Rodzice dostają w sumie 480 dni wolnego na dziecko z zachowaniem 80 procent pensji, z czego 90 dni jest zarezerwowanych wyłącznie dla ojców, jako zachęta do podejmowania równiejszej odpowiedzialności rodzicielskiej za dziecko, lecz też jako realna szansa na balans między życiem rodzinnym i zawodowym.  

Żeby pracować i korzystać ze wszystkich przywilejów, jakie oferuje Szwecja trzeba mieć personnummer. O tym, co trzeba zrobić żeby go dostać, opowiem Ci za tydzień!