Podcast #48 Szwedzkie gwiazdkowe tradycje w pracy

Wiele mówi się i pisze o szwedzkich tradycjach bożonarodzeniowych, a ja dzisiaj opowiem Ci o tym czasie z perspektywy pracodawcy i pracownika. Najsłynniejszym zwyczajem w okolicy Gwiazdki jest tzw. julbord, w wolnym tłumaczeniu służbowa wigilia czy kolacja bożonarodzeniowa. Julbord traktowany jest jako sytuacja związana z pracą. Nie ma znaczenia, czy dzieje się to wieczorem w restauracji, czy dostaje się świąteczny lunch w normalnych godzinach pracy. Nie ma również znaczenia, czy pracodawca oferuje alkohol, czy nie, wszyscy pracownicy nadal są odpowiedzialni za swoje własne zachowanie. Wszelkie niewłaściwe zachowanie podczas julbord może zatem mieć konsekwencje z zastosowaniem rozwiązań dyscyplinarnych wziętych z prawa pracy. Żeby uniknąć niepożądanych sytuacji podczas julbord, szczególnie kiedy serwowany jest alkohol, zdarza się, że pracodawca po prostu przypomina swoim pracownikom o wysokiej wartości zachowania umiaru oraz faktu, że wszyscy pracownicy są reprezentantami firmy i ponoszą osobistą odpowiedzialność za swoje zachowanie. 

Jaka jest formuła julbord i gdzie się on odbywa zależy tylko i wyłącznie od woli pracodawcy. Jednak warto tu wspomnieć, że julbord to szalenie popularna i ceniona forma wspólnego świętowania a organizacja takich imprez to świetny biznes. I tak julbord to może być skromny posiłek w czasie lunchu składający się z symbolicznych tu potraw jak śledzie, sałatka z buraka, kulki mięsne i łosoś popite bezalkoholowym grzanym winem i zagryzione pierniczkiem. Ale też może to być wieczorna impreza z występami estradowymi, na którą możesz przyjść z osobą towarzyszącą, gdzie jest wystawny szwedzki stół a alkohol, najczęściej w ustalonej ilości na głowę, jest wolno dostępny.  

Ja podczas moich lat pracy w różnych szwedzkich organizacjach uczestniczyłam w różnych imprezach wigilijnych, od ubogich, poprzez nudne do wystawnych, a najlepiej wspominam ten julbord, na którym było miejsce i czas na tańce. Kocham tańczyć i dla mnie nie ma udanej imprezy bez tańców.  

Moje osobiste spostrzeżenie jest takie, że wielu Szwedów chętnie korzysta z napojów wysokoalkoholowych i wówczas są bardziej skłonni do zadzierzgania bliższych znajomości, ale w poniedziałek rano w pracy ten Lars czy Andreas jest równie mrukowaty jak zwykle.  

Inna kwestia związana ze świętami Bożego Narodzenia to prezent dla wszystkich zatrudnionych, czyli julgåva. Jedyne ograniczenie, które zresztą jest bólem głowy pracodawcy, a nie obdarowanego pracownika, to wartość prezentu. Przepisy podatkowe mówią, że prezent o wartości do 500 sek na osobę jest wolny od podatku. Natomiast droższy upominek, jest już opodatkowany, co jest oczywiście większym kosztem dla pracodawcy. Julgåvor są różne: od kart prezentowych do sieci sklepów spożywczych, poprzez kupony do wykorzystania w internetowych sklepach z upominkami gdzie jest przysłowiowe mydło i powidło, do biletów do kina.  

To tyle w kwestii darowizn.

A co mówi prawo pracy jeśli musisz pracować w trakcie świąt? Dostaniesz dodatek OB, to skrót od obekväm arbetstid, czyli niewygodny czas pracy. Gwiazdka to storhelg czyli duże święta. W przypadku storhelg to już wieczór poprzedzający duże święto jest płatny extra. W praktyce oznacza to, że w ciągu takiego świątecznego weekendu można zarobić kilka tysięcy koron szwedzkich extra. 

Warto wiedzieć, że wielu Szwedów bierze wolne między świętami i Sylwestrem, tzw mellandagar i wiele organizacji, szczególnie fabryk i zakładów produkcyjnych zamyka podwoje na ten czas i traktuje to jako planowany przestój. Potem jest 6 stycznia, święto i dzień wolny od pracy w Szwecji, gdzie jeszcze można złapać oddech po świętach i przed maratonem pracy, bo następne wolne czeka nas dopiero w okolicy Wielkanocy.  

Ferie świąteczne dla dzieci i młodzieży zwane jullov trwają od przed Wigilią do po 6 stycznia, w tym roku od 22 grudnia do 8 stycznia.