Podcast #40 Spółdzielcze czy własne? Jak mieszkać w Szwecji?

Dzisiaj będzie bardzo praktycznie, bo nieruchomości to temat który interesuje wszystkich ludzi myślących o przyjeździe do pracy do Szwecji. 

Zasadniczo są dwie możliwości mieszkania w Szwecji: w bostadsrätt i w hyresrätt czyli w mieszkaniu własnościowym i mieszkaniu wynajmowanym.  

Wynajmowane to mieszkanie które jest własnością spółdzielni (hyresvärd) i któremu comiesięcznie płacimy czynsz. Jest to stabilny i od lat funkcjonujący system, więc tak naprawdę jeśli jesteśmy zadowoleni z naszego mieszkania, to możemy je użytkować dożywotnio. Mieszkania do wynajęcia są dostępne w całym kraju, również w bardzo atrakcyjnych centralnych lokalizacjach. Jak się o nie starać? Spółdzielnie są państwowe i prywatne i  mają system kolejek oraz przydziału losowego. W kolejce do atrakcyjnej lokalizacji trzeba czekać latami. Losowo wiadomo, może się udać. To najczęściej w państwowych czeka się w kolejce, a prywatne są bardziej elastyczne i stosują przydział losowy. Rzadko, ale zdarza się, że przydziela się mieszkanie na zasadzie kto pierwszy, ten lepszy.  

Ciekawostka, że w wielu mieszkaniach spółdzielczych nie ma pralek, jest pralnia, najczęściej położona w piwnicy dostępna dla wszystkich mieszkańców z systemem rezerwowania terminu prania. Tam też jest suszarnia, więc schodzisz z brudnymi rzeczami a wracasz z czystymi. Praktyczne, prawda? 

Za to w kuchni zawsze są kompletne meble kuchenne z całym koniecznym osprzętem, podobnie łazienka. Ale kwestia pralek w mieszkaniach też się powoli zmienia, w nowo wybudowanych mieszkaniach pralki czy pralkosuszarki najczęściej są już w domu. 

Można też oczywiście wynajmować mieszkanie prywatnie, z drugiej ręki, jednak wtedy nie mamy takiej ochrony prawnej jak w przypadku mieszkania spółdzielczego.  

Bostadsträtt, czyli mieszkanie własnościowe oznacza, że kupując je stajesz się członkiem we wspólnocie mieszkaniowej która jest właścicielem kamienicy i gdzie każdy członek jest właścicielem swojego mieszkania. Ty możesz takie mieszkanie sprzedać na wolnym rynku, ale uwaga! Kupiec musi zostać zaakceptowany przez wspólnotę. Podobnie jak ty, kiedy je kupujesz.  Gwoli wyjaśnienia, to jest formalność. Mieszkanie można kupić od dewelopera, albo z rynku wtórnego. Sprzedawany lokal jest prezentowany w określonych godzinach przez agencję nieruchomości która tutaj nazwa się maklerem. Każdy może przyjść i je obejrzeć a potem zaczyna się aukcja. Jeśli chętnych do kupna jest wielu, cena mieszkania może znacznie poszybować w górę. Ta licytacja czyli budgivning często nas, Polaków na początku dziwi.  

I tu kolejna ciekawostka. Co możesz robić w swoim mieszkaniu bez pozwolenia wspólnoty? Malować, tapetować i kłaść podłogi. Możesz wymienić lodówkę i kuchenkę oraz meble kuchenne czy łazienkowe, które zwyczajowo wchodzą w skład kupowanego mieszkania. Notabene, wynajmowanego też. A czego nie możesz robić bez pozwolenia wspólnoty? Burzyć ścian, zmieniać położenia systemu kanalizacyjnego, elektrycznego czy do dostawy ciepła. Oraz robić ”andra väsentliga förändringar” czyli innych znaczących zmian.  

Oczywiście jest też trzecia opcja, kiedy masz äganderätt co oznacza nieograniczone prawo własności – nie ma ani stałych opłat, ani konieczności uzyskiwania zgody sąsiadów. To prawo stosowane jest kiedy jesteś właścicielem domu i oznacza że możesz w nim robić co ci się podoba i na co cię stać.