Podcast #08 Ile trwa urlop, ile dzień i tydzień pracy, a co w przypadku pracy nocnej?

Czy Szwedzi “robią nagdodziny”? Ile godzin spędzają w biurze? Czy opłaca się pracować na nocną zmianę?

Na te i inne pytania odpowiadam w dzisiejszym odcinku podcastu Kierunek Szwecja. Miłego odbioru!

Obowiązujący w Szwecji czas pracy jest uregulowany ustawą, zwaną Arbetstidslagen. Według tej ustawy tydzień pracy wynosi 40 godzin, odpoczynek dobowy musi stanowić 11 godzin z 24
które ma doba, a 200 to liczba nadgodzin, które można przepracować w ciągu roku. Prawo daje możliwość odstąpienia od tej umowy, ale wtedy konieczna jest lokalna umowa ze związkami zawodowymi. Jednak bez obaw, nie będę Cię zanudzać szczegółami prawnymi! Do rzeczy!

Oczywiste jest, że pracując w Szwecji masz prawo do bezpiecznego środowiska pracy, czyli arbetsmiljö, co oznacza odpowiednio bezpieczne warunki pracy, ale również dobry klimat psychiczny. A wiadomo, że żeby czuć się dobrze, nie można się przepracowywać.

Dzień pracy średnio trwa osiem godzin, a “biurowe” godziny to najczęściej 8.00 do 16.30, gdzie to nadprogramowe trzydzieści minut jest na zjedzenie lunchu.

Jest to obowiązkowa przerwa w ciągu dnia, najczęściej około południa i nie jest płatna! I nie można też pracować bez przerwy i wyjść pół godziny wcześniej argumentując to zjedzoną przy biurku kanapką. To też element typowej dla Szwedów porządności oraz odgórnie zarządzonego dbania o dobro pracowników. Przerwa na lunch to ważny element dnia w pracy: to też czas na przewietrzenie mózgu, pogadanie z kolegą z innego działu albo zrobienie szybkiego spaceru.

Tydzień pracy natomiast trwa 40 godzin.

W Szwecji próbuje się w największym możliwym stopniu ujednolicić system pracy, tzn. tylko zmiana dzienna albo tylko nocna, ponieważ uważa się, że w długofalowym działaniu zdrowsze jest funkcjonowanie w „odwróconym” systemie dobowym, niż ciągłe zmiany, czyli zarywane noce i niedospane dnie. Ma to oczywiście związek z bardzo zaawansowaną tu pracą na rzecz dobrego funkcjonowania personelu i stwarzania najoptymalniejszych możliwych warunków pracy.

Ktoś jednak musi pracować również wieczorami i nocą prawda? Ten czas pracy nazywany jest obekväm arbetstid, czyli niewygodnym czasem pracy, w skrócie OB i płaca za niego jest nieco inna. Działa to najczęściej tak, że od godziny 18.00 do 00.00 jest to OB wieczorne, a od 00.00 do 6.00 jest to OB nocne, z rozróżnieniem na dni powszednie i weekend. Weekend jest oczywiście więcej wart. Za każdą godzinę pracy w tych niewygodnych godzinach dostajesz dodatek. Trzecia kategoria poza dniem powszednim i weekendem to tzw. storhelg czyli duże święta, jak Wielkanoc, Gwiazdka czy Midsommar, czyli Noc Świętojańska. W przypadku storhelg to już wieczór poprzedzający duże święto jest płatny extra. W praktyce oznacza to, że w ciągu takiego świątecznego weekendu można zarobić kilka tysięcy koron szwedzkich extra. Dla nie Szwedów najlepszą okazją do extra zarobku jest oczywiście święto Midsommar, bo my na ogół nie widzimy wielkiej wartości duchowej czy religijnej w tańczeniu wokół midsommarstång i śpiewaniu o Små grodor czyli małych żabkach. Notabene, jeśli nie widziałaś czy nie widziałeś tego jeszcze, to zachęcam serdecznie do zajrzenia na YouTube i obejrzenia filmiku z Midsommarfirande, czyli świętowania Midsommar. Zapewniam, że się zdziwisz!
W przypadku pracy nocnej tydzień pracy trwa trzydzieści sześć godzin i obowiązują tu nieco inne zasady. Praca w nocy jest korzystniejsza ze względu na lepsze zarobki i krótszy czas pracy. Wysokość dodatku nocnego, czyli OB za noc oraz godziny pracy uregulowana jest w umowie centralnej, którą zawarł Twój pracodawca. Np. jeśli pracujesz jako pielęgniarka nocna to Twój czas pracy jest między 21.00 a 7.00 a jeśli pracujesz jako wartownik to między 19.00 a 7.00. Żeby czas pracy 36 godzin na tydzień się zgadzał, schemat rozłożony jest na przestrzeni kilku tygodni, i to Szwedzi nazywają rullande schema, czyli system idący jak gąsienica w czołgu.

Kwestie czasu pracy wyjaśnione, teraz wolne. 25 dni urlopu to ilość należąca się każdemu zatrudnionemu pracownikowi w Szwecji. Dni naliczają się od 1 kwietnia każdego roku. W niektórych organizacjach (najczęściej państwowych) istnieją umowy centralne między pracodawcą a związkami zawodowymi, które dają możliwość jeszcze dłuższego urlopu. Na ogół jest to powiązane z Twoim wiekiem (im więcej lat, tym więcej dni) albo ze szczególną umową o zrzeczeniu się prawa do nadgodzin w zamian za dodatkowe 5 dni urlopu. Jednak pamiętaj: te ustalenia muszą się znaleźć w Twojej umowie o pracę. Jest też zapis w ustawie
regulującej prawo do urlopu mówiący o tym, że jeśli nie ustalono czegoś innego, to każdy pracownik ma praco do co najmniej czterech tygodni urlopu wziętego ciurkiem w okresie letnim, czyli między czerwcem a sierpniem. Pracodawca musi z wyprzedzeniem ustalić termin Twojego urlopu, oczywiście w porozumieniu z Tobą. To działa też w drugą stronę, możesz wziąć urlop w innym terminie i innej konstelacji, ale zawsze musisz to ustalić z pracodawcą.

Warto nadmienić, że niektóre firmy mają dodatkowe możliwości wypracowania czasu wolnego, nazywają to arbetstidsförkortning, czyli dosłownie skrócenie czasu pracy. Jest to wynegocjowana lokalnie ze związkami zawodowymi w danym miejscu pracy umowa, że pracodawca miesięcznie odkłada pewną pulę pieniędzy na specjalne do tego przeznaczone konto dla każdego zatrudnionego pracownika. I pracownik ma prawo odebrać to w formie wolnego, godziny albo dni, albo w formie pieniężnej, z comiesięczną wypłatą. Ilość tych godzin zależy m.in. od wysokości etatu, ale też od ustaleń związkowych, jednak zwykle jest to kilkadziesiąt godzin rocznie.

No dobrze, masz już wiedzę na temat ogólnych zasad rozporządzania czasem pracy i czasem wolnym, ale wiesz przecież, że w każdej pracy jest szefowa czy szef. Osoba, która Cię rozlicza z wykonanej pracy i która ma też za zadanie dać Ci możliwość wzrastania w roli zawodowej.

I to właśnie o tym opowiem Ci za tydzień!

Vi ses i Sverige! 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *